Wprowadzenie do zmian w systemie emerytalnym
Rok 2025 przynosi szereg istotnych zmian w polskim systemie emerytalnym. Zmiany te mają na celu dostosowanie systemu do zmieniającej się sytuacji demograficznej, gospodarczej oraz odpowiedź na wyzwania związane z wydłużającym się okresem życia obywateli. W niniejszym artykule przedstawiamy najważniejsze modyfikacje przepisów, które mogą wpłynąć na wysokość Twojego świadczenia emerytalnego oraz warunki jego uzyskania.
Nowe zasady obliczania emerytury
Jedną z najważniejszych zmian jest modyfikacja sposobu obliczania wysokości emerytury. Od 2025 roku przy wyliczaniu świadczenia będzie brany pod uwagę nie tylko kapitał zgromadzony na koncie w ZUS i subkoncie oraz średnie dalsze trwanie życia, ale również nowy współczynnik korygujący uzależniony od stażu pracy.
Kluczowe zmiany w tym zakresie to:
- Wprowadzenie dodatkowego współczynnika premiującego dla osób o stażu pracy przekraczającym 35 lat (kobiety) i 40 lat (mężczyźni)
- Zmiana tablic średniego dalszego trwania życia, które będą aktualizowane co 2 lata zamiast corocznie
- Uwzględnienie przy obliczaniu emerytury tzw. "okresu przerw", czyli okresów niepodlegania ubezpieczeniu emerytalnemu z przyczyn losowych
Dzięki tym zmianom osoby z długim stażem pracy mogą liczyć na wyższe świadczenia emerytalne, nawet o kilka procent w porównaniu do obecnych zasad.
Emerytury dla osób pracujących za granicą
Istotne zmiany dotyczą również osób, które część swojej kariery zawodowej spędziły pracując poza granicami Polski. Od 2025 roku wprowadzone zostają:
- Uproszczona procedura potwierdzania okresów pracy za granicą w krajach UE/EOG oraz krajach, z którymi Polska ma podpisane umowy o zabezpieczeniu społecznym
- Nowe przepisy dotyczące sumowania okresów ubezpieczenia z różnych krajów, zapewniające bardziej sprawiedliwe obliczanie wysokości świadczeń
- Wprowadzenie elektronicznego systemu wymiany informacji o ubezpieczeniach społecznych z większą liczbą krajów, co przyspieszy proces przyznawania emerytur międzynarodowych
Zmiany te mają na celu uproszczenie i przyspieszenie procedur związanych z uzyskiwaniem emerytur dla osób pracujących w wielu krajach, które często borykały się z długotrwałymi procedurami i trudnościami w potwierdzaniu swoich okresów zatrudnienia za granicą.
Emerytury częściowe i wcześniejsze
Nowe przepisy wprowadzają również zmiany w zakresie emerytur częściowych i wcześniejszych:
- Wprowadzenie możliwości przejścia na emeryturę częściową dla osób, które osiągnęły wiek 60 lat (kobiety) i 62 lata (mężczyźni) oraz posiadają określony staż ubezpieczeniowy
- Modyfikacja zasad przechodzenia na wcześniejszą emeryturę dla osób wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
- Nowe przepisy dotyczące łączenia emerytury z pracą zarobkową, wprowadzające bardziej elastyczne rozwiązania dla emerytów kontynuujących aktywność zawodową
Emerytury częściowe pozwolą na stopniowe ograniczanie aktywności zawodowej, co może być atrakcyjnym rozwiązaniem dla osób, które nie chcą lub nie mogą nagle zakończyć swojej kariery zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Zmiany w "nowym" i "starym" systemie emerytalnym
Wprowadzone modyfikacje dotyczą zarówno osób objętych "nowym" systemem emerytalnym (urodzonych po 31 grudnia 1968 roku), jak i tych, które znajdują się w systemie przejściowym (urodzonych w latach 1949-1968).
Dla osób z "nowego" systemu najważniejsze zmiany to:
- Modyfikacja zasad waloryzacji kapitału emerytalnego zgromadzonego na kontach i subkontach w ZUS
- Wprowadzenie minimalnej gwarantowanej stopy zwrotu dla środków zgromadzonych na subkoncie
- Zmiany w zasadach dziedziczenia środków zgromadzonych na subkoncie
Dla osób objętych systemem przejściowym istotne są zmiany:
- Nowe zasady obliczania części emerytury pochodzącej ze "starego" systemu
- Modyfikacja współczynników za okresy składkowe i nieskładkowe przy obliczaniu kapitału początkowego
- Zmiany w zasadach uwzględniania okresów pracy w gospodarstwie rolnym przed 1999 rokiem
Dodatkowe zachęty do dłuższej pracy
W odpowiedzi na wyzwania demograficzne, nowe przepisy wprowadzają dodatkowe mechanizmy zachęcające do dłuższej aktywności zawodowej:
- Ulgi podatkowe dla pracujących emerytów
- Specjalne dodatki do emerytury za każdy dodatkowy rok pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego
- Preferencyjne składki na ubezpieczenie społeczne dla pracodawców zatrudniających osoby w wieku przedemerytalnym i emerytalnym
Rozwiązania te mają na celu złagodzenie efektów niżu demograficznego i związanego z nim obciążenia systemu emerytalnego, zachęcając osoby zbliżające się do wieku emerytalnego do pozostania na rynku pracy.
Zmiany w ZUS i obsłudze emerytów
Nowe przepisy wprowadzają również reformy w zakresie funkcjonowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i obsługi osób ubiegających się o emeryturę:
- Rozszerzenie możliwości składania wniosków i załatwiania formalności drogą elektroniczną
- Wprowadzenie instytucji doradcy emerytalnego w każdej placówce ZUS, którego zadaniem będzie kompleksowa pomoc przyszłym emerytom
- Uproszczenie formularzy i procedur związanych z przyznawaniem świadczeń emerytalnych
- Skrócenie terminów rozpatrywania wniosków emerytalnych
Te zmiany mają na celu ułatwienie przyszłym emerytom przejścia przez procedury administracyjne związane z przyznaniem świadczeń oraz zapewnienie lepszego dostępu do informacji i wsparcia w zakresie planowania emerytury.
Kiedy zmiany wchodzą w życie?
Większość nowych przepisów wchodzi w życie od 1 marca 2025 roku, jednakże część zmian będzie wprowadzana stopniowo:
- Od 1 marca 2025 - zmiany w zasadach obliczania emerytury i waloryzacji kapitału
- Od 1 lipca 2025 - nowe przepisy dotyczące emerytur częściowych
- Od 1 stycznia 2026 - pełne wdrożenie systemów elektronicznej wymiany informacji z innymi krajami
Jak przygotować się do zmian?
W związku z wprowadzanymi zmianami, warto podjąć następujące działania:
- Sprawdzić stan swojego konta emerytalnego w ZUS (można to zrobić przez Platformę Usług Elektronicznych ZUS)
- Zweryfikować, czy wszystkie okresy zatrudnienia są prawidłowo ujęte w systemie
- W przypadku pracy za granicą, zgromadzić dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia
- Rozważyć skorzystanie z porady doradcy emerytalnego lub specjalisty, aby optymalnie zaplanować moment przejścia na emeryturę
- Zapoznać się szczegółowo z nowymi przepisami, które dotyczą indywidualnej sytuacji
Podsumowanie
Zmiany w przepisach emerytalnych na rok 2025 wprowadzają szereg modyfikacji, które mogą istotnie wpłynąć na wysokość świadczeń emerytalnych oraz warunki ich uzyskiwania. Szczególnie korzystne mogą okazać się one dla osób z długim stażem pracy, pracujących w wielu krajach oraz kontynuujących aktywność zawodową po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Należy pamiętać, że system emerytalny jest skomplikowany, a indywidualna sytuacja każdej osoby może być różna. Dlatego w przypadku wątpliwości lub szczególnie złożonych przypadków warto skorzystać z profesjonalnej pomocy doradców emerytalnych lub specjalistów z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych.
Uwaga: Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej. Przedstawione informacje bazują na stanie prawnym na dzień publikacji i mogą ulec zmianie.
